Nota
ROEKE(N)LOOS BEHEER?
H.J. van der Veen
januari 1999
Gemeente Meppel
Afdeling Openbare Werken
Inhoud
1 Inleiding
1.1 Waarom
deze nota?
2 Probleemstelling
2.1 Wat houdt
het roekenprobleem in
2.2 Waarom
is de roek een probleem
2.3 Omvang
van de roekenoverlast
2.4 Oorzaken
van de problemen
2.5 Conclusies
3 Beleid tot
nu toe
3.1 Beleid
gemeente Meppel
3.2 Beleid
omliggende gemeenten
3.3 Beleid
overheid
3.4 Conclusies
4 Nieuw Beleid
4.1 Te ondernemen
acties
Bijlage 1 Overzichtskaart
van roekenkolonies in 1998 in Meppel (niet opgenomen in dit *.html-document)
Bijlage 2 Overzichtskaart
van roekenkolonies in 1998 in Nijveen (niet opgenomen in dit *.html-document)
1. INLEIDING
Roekenoverlast is een steeds weer terugkerend probleem. Een probleem dat zowel voor de burgers als voor de gemeente Meppel de nodige vraagtekens oproept. Op dit moment is er duidelijk sprake van overlast, maar een pasklare oplossing is (nog) niet gevonden. Maar hoe nu verder?
In 1998 heeft het gemeentebestuur aangegeven dat er maatregelen genomen dienen te worden genomen tegen de huidige overlast. De wens is dit jaar inzicht te krijgen in het roekenprobleem. Om dit te kunnen bewerkstelligen zal er gekeken moeten worden naar het totale roekenprobleem. Deze nota is een aanzet hiertoe. Het doel van deze nota is om de informatie die er momenteel voorhanden is te bundelen tot een (werk)document. Naast een overzicht van de problemen tot nu toe en het beleid omtrent roeken in Meppel en Zw-Drenthe, worden waar mogelijk oplossingen gegeven voor het roekenprobleem.Deze nota bestaat uit vier hoofdstukken. Naast het inleidende deel in hoofdstuk 1, wordt in hoofdstuk 2 het roekenprobleem nader omschreven. Dit hoofdstuk gaat in op de actuele problemen omtrent de roeken, zowel binnen Meppel als daarbuiten. In hoofdstuk 3 komt het roekenbeleid aan de orde. Behalve naar het beleid in Meppel, wordt ook gekeken naar het beleid in de omliggende gemeenten en de rijksoverheid. Met behulp van de informatie vanuit deze hoofdstukken wordt getracht om mogelijke oplossingen aan te geven voor de roekenoverlast. Deze worden in hoofdstuk 4 nader besproken. De nota wordt afgesloten met een literatuurlijst en een tweetal bijlagen. De voetnoten in de tekst verwijzen naar de literatuurlijst.
Voor het opstellen van deze nota is naast eigen waarnemingen gebruik gemaakt van een aantal gegevens van derden. De broedvogelgegevens werden verkregen via Bureau Veldkamp te Steenwijk (gegevens Steenwijk en omgeving) en Michel Klemann (gegevens Meppel en omgeving). Daarnaast werden de omliggende gemeenten benaderd voor gegevens omtrent het beleid en beheer van roekenkolonies.
de hier vermelde kolonies zijn geteld in het voorjaar van 1998.
de lokatie Hesselingen/J. Tooroplaan betreft een particuliere boom met roekenkolonie.
voor de lokatie nabij het Wandelbos (No 6) zijn geen in 1998 geen broedgevallen opgegeven, er zijn echter wel (oude) nesten gesignaleerd.
Het is op dit moment moeilijk te verklaren wat de oorzaak is van de huidige overlast in Meppel. Enerzijds lijkt het te gaan om roeken die afkomstig zijn uit omliggende gemeenten. Anderzijds kan natuurlijke aanwas van de populaties en gunstige (biotoop)omstandigheden een mogelijke reden zijn voor de toename van de roek Binnen Meppel gaat het om een combinatie van beide factoren.
Zowel binnen Meppel als in de buurgemeenten liggen een aantal oude kolonies die al enkele jaren niet meer in gebruik zijn. Het-is nog onvoldoende bekend of er behalve verstoring nog meerdere factoren een rol hebben gespeeld bij het verlaten van deze kolonies. Er is op dit moment nog geen duidelijk beeld over de voorwaarden die de roek stelt aan zijn broedplaats.
Het incidenteel en onvoorbereid verstoren van roekenkolonies leidt over het algemeen niet tot het gewenste resultaat. Zowel in Havelte als in Steenwijk heeft dit geleid tot opsplitsing en verplaatsing van de kolonies, met als gevolg dat de overlast op meerdere plaatsen is toegenomen. Bovendien is het wettelijk verboden.
De meeste kolonies in Meppel liggen op ruime afstand van de bebouwde omgeving (>200m). De uiteindelijke overlast voor de meeste van de roekenkolonies is dan ook te verwaarlozen. In vijf van de zeventien gevallen liggen de lokaties op minder dan 100 meter van de bebouwing. Bij twee daarvan zijn problemen ontstaan (Uylenborg en Breitnerhof) De kolonie in Nijeveen geeft minder overlast en van de Witte de Withstraat zijn geen meldingen bekend. Deze lokatie ligt op slechts 25 meter van de bebouwing.
Voorheen lagen kolonies aan de randen van de stad. Met de huidige stadswtbreidingen komen sommige kolonies juist weer binnen de stad te liggen. Bij toekomstig stadsuitbreidingen zou rekening gehouden moeten worden met aanwezige roekenlokaties.
Ook vanuit de landbouw wordt de roek genoemd als hinderlijke vogel. Veel roeken worden verjaagd uit angst voor vernieling aan landbouwgewassen en weilanden. Uit onderzoek blijkt echter dat roeken een aantal, voor de landbouw schadelijke, insecten eet, zoals emelten. Bestrijding vanuit dit oogpunt is dus niet gewenst. Met een nieuw uit te stippelen beleid zal rekening gehouden moeten worden met zowel de menselijke aspecten, als de ecologische aspecten.
De grote beperkende factor in het roekenprobleem is de huidige wettelijke bescherming van de roek. Hierdoor wordt er weinig ruimte geboden om de roekenoverlast tegen te gaan. Er worden de nodige eisen gesteld aan de vergunning voor de verstoring van roekenkolonies.
De huidige richtlijnen van het ministerie van LNV geven aan dat bij geluidsoverlast geen sprake is van bedreiging van de volksgezondheid. Er is geen sprake van ziekte, besmetting, e.d. Wat dan wel onder 'volksgezondheid' in artikel 53 wordt verstaan en welke criteria hiervoor gelden blijft onduidelijk.
Het verlenen van een vergunning is mogelijk, mits er een goed plan van aanpak wordt gemaakt, met daarbij een goede argumentatie. Het blijft de vraag of de roekenoverlast ten koste gaat van de volksgezondheid. Dit blijft een punt van discussie.
Door deze beperkingen zitten veel gemeenten opgezadeld met een roekenprobleem; de wil is er wel, maar de mogelijkheden tegen overlast zijn nihil. Dit is de belangrijkste reden waarom er binnen de verschillende gemeenten nog steeds sprake is van overlast door roeken.
Er is vaak te weinig kennis over het afdoende oplossen van dergelijke problemen. Dit heeft weer gevolgen voor de te nemen maatregelen.
Zowel bij de bejaging met roofvogels, als de verlaging met kunstvogels zijn de resultaten niet altijd even succesvol gebleken. Andere mogelijkheden, bijvoorbeeld het verjagen door geluidsgolven, vuurwerk en pistolen zal nader bekeken moeten worden. De resultaten van de maatregelen in de gemeente Hoogeveen kunnen als voorbeeld gebruikt worden.
De genoemde gemeenten kennen geen specifiek beleid omtrent de roekenoverlast. In het verleden zijn door verschillende gemeenten wel maatregelen genomen, maar de maatregelen zijn niet op elkaar afgestemd.
een inventarisatie naar oude roekenkolonies in en rondom Meppel
een inventarisatie naar houtopstanden die geschikt zijn voor roekenkolonies, zowel binnen de bebouwde kom van Meppel en Nijeveen, als in het buitengebied van Meppel.
mogelijkheden voor diervriendelijke verstoring
eventuele kosten
afstemmen van de diverse beleidsuitgangspunten
het te voeren kapbeleid
aanplantbeleid
ruimtelijk beleid
mogelijkheden voor de inpassing van bestaande roekenkolonies.
de mogelijkheden voor roeken in de nieuw aan te leggen groenzones
te snel en overhaast wordt overgegaan tot maatregelen en acties, met alle gevolgen van dien
er door overhaast optreden onnodig tijd, geld en mankracht wordt verspilt
een vergunningaanvraag afgewezen wordt door gebrek aan goede argumenten
betrokken partijen onvoldoende op de hoogte zijn gesteld.
2.
PROBLEEMSTELLING
2.1
Wat houdt het roekenprobleem in?
Sinds enkele jaren komen er vanuit de bevolking van Meppel en Nijeveen klachten over roeken. Deze klachten bestaan uit geluidsoverlast van nestelende en broedende roeken. De laatste twee jaar concentreert het probleem binnen Meppel zich rond de wooncomplexen Uylenborg en de Breitnerhof. Daarnaast is ook overlast bekend vanuit de voormalige gemeente Nijeveen. In beide gevallen gaat het om roeken die dicht bij woningen broeden. Voor het overgrote deel broeden de roeken in gemeentelijke bomen. De gemeente Meppel is belast met het voorkomen van roekenoverlast. Tot op heden is er voor het roekenprobleem nog geen adequate oplossing gevonden. Behalve de overlast is er dus het probleem hoe deze te voorkomen en te bestrijden is.
2.2
Waarom is de roek een probleem?
De roek is een sociaal levende vogel die vooral de laatste tien jaar steeds meer zijn broedterrein heeft verlegd naar de bewoonde gebieden. Roeken leven en broeden in kolonies. Zij zoeken hiervoor hoge bomen in parkbossen, begraafplaatsen, eendenkooien en populierenaanplant. Onder zeer gunstige omstandigheden kunnen kolonies uitgroeien tot wel 2000 nesten. Met name het gedrag van de roek in de grote kolonies is aanleiding tot de huidige problemen. De overlast van roeken doet zich vooral voor in de late winter en het vooijaar. Meestal in maart, maar soms al in januari of februari, betrekken roeken hun kolonies. In de loop van april zijn de eerste jongen te horen en in juni zijn deze vliegklaar.
In de periode januari tot juni produceren de vogels in de kolonie een aanzienlijke hoeveelheid geluid. Deze geluiden houden in veel gevallen zowel overdag als 's-nachts aan. Binnen Meppel zijn een aantal kolonies aanwezig op minder dan 100 meter van wooncomplexen. De combinatie van afstand woonomgeving en geluidsniveau zorgt ervoor dat roeken als ongewenst worden ervaren. In enkele gevallen wordt ook de vervuiling door uitwerpselen van de roeken al hinderlijk ervaren.
2.3
Omvang van de roekenoverlast
Roekenkolonies in steden zijn al vanaf de jaren zeventig bekend uit diverse grote steden in Nederland. De overlast die roeken hierbij kunnen opleveren is een fenomeen dat zich laatste tien jaar nadrukkelijk gemanifesteerd heeft. Uit verschillende delen van ons land zijn meldingen bekend over problemen door roekenkolonies. Ook verschillende gemeenten in de provincie Drenthe zijn de laatste jaren met roekenoverlast geconfronteerd, ondermeer Hoogeveen en Emmen. De huidige overlast in Meppel is dus niet een typisch Meppels probleem.
Omvang van kolonies binnen Meppel
In de periode 1993-1998 kende Meppel twintig lokaties met roekenkolonies, die verspreid door de stad en het buitengebied lagen. In 1998 werden zestien broedlokaties geteld (Tabel 1). Bij de vier overige lokaties zijn geen noemenswaardige aantallen broedparen waargenomen.
Tabel 1: overzicht van roekenkolonies
in de gemeente Meppel in 1998
Bron: Klemann, 1998, bewerkt door H.J.
van der Veen
|
(volgens kaart) |
Lokatie | Aantal paren
in 1998 |
|
|
Wilhelminapark/Uylenborg |
88
|
|
|
Olde Staphorst |
6
|
|
|
Crematorium |
3
|
|
|
Reestoord/Breitnerhof |
126
|
|
|
Eshuisbrug/Handelsweg |
87
|
|
|
Wandelbos (oprit Zwolle) |
0
|
|
|
Wandelbos (langs N-375) |
98
|
|
|
Sportpark Ezing |
58
|
|
|
MC Meppel (Diaconessenhuis) |
187
|
|
|
Witte de Withstraat/ G. Borg. str. |
11
|
|
|
Zuiderlaan/Scholemcomplex |
8
|
|
|
Rotonde Watertoren |
4
|
|
|
Hesselingen/ J. Tooroplaan |
6
|
|
|
Joodse begraafplaats |
3
|
|
|
Wolddijk |
1(?)
|
|
|
Industrieweg-west/douane |
18
|
|
|
Dorpstraat/cafe Oosting |
15
|
Enkele opmerkingen:
In de periode 1993-1998 waren de roekenkolonies nabij het Crematorium en Olde Staphorst groter van omvang. Door verstoring is de kolonie nabij Olde Staphorst deels verdwenen. Of dit ook geldt voor de kolonie bij het Crematorium is niet bekend. Een kolonie aan de Rechterense weg is geheel verdwenen. Deze bevond zich op particulier terrein.
De kolonie nabij cafe Oosting in Nijeveen
(No 17) is een relatief nieuwe en is nog bescheiden van omvang. Waarschijnlijk
gaat het hier om een vestiging van roeken die afkomstig zijn uit de omgeving
van de Veendijk Niet in het overzicht opgenomen, maar wel aanwezig is een
mogelijke broedgeval van de roek in een particulier bosje langs de 2e Kerkweg
in Nijeveen.
In bijlage 1 en 2 zijn overzichtskaarten
opgenomen met daarop de roekenkolonies in Meppel en Nijeveen in 998.
Omvang van de overlast binnen Meppel
In 1998 is er vanuit de Meppelse bevolking
verschillende malen melding gemaakt van overlast door roeken (kolonies).
De meest gehoorde klacht is geluidsoverlast. Verder zijn er enkele klachten
over uitwerpselen en zwerfvuil onder de bomen als gevolg van aangevoerd
nestmateriaal.
De meeste klachten worden gemeld rondom de wooncomplexen Uylenborg, de
Breitnerhof en de Dorpstraat in Nijeveen. In 1998 zijn er 8 geregistreerde
klachten bij de gemeente binnengekomen. Daarnaast zijn er via de wijkspreekuren
enkele klachten geuit. Deze zijn niet geregistreerd. Door de aanhoudende
geluidsoverlast zijn enkele mensen binnen de Uylenborg van de achterzijde
naar de voorzijde verhuisd en hebben sommige bewoners uit de Breitnerhof
slaapstoornissen en psychische klachten. Verder wordt gemeld dat het slapen
met geopende ramen onmogelijk is door het constante gekras van roeken.
Omvang van de roekenoverlast in omliggende
gemeenten
In de periode 1990-1998 is ook in omliggende
gemeenten de overlast van roeken toegenomen. Uit tabel 2 blijkt dat in
de gemeente Westerveld, De Wolden en Steenwijk grote concentraties roeken
aanwezig zijn. Met name bij de gemeente Steenwijk zijn de afgelopen jaren
veel klachten binnengekomen over roekenkolonies. Het gaat hierbij om geluidsoverlast
door nestelende roeken. De meeste kolonies binnen de gemeente Steenwijk
liggen in de stadskern en de afstand naar de bewoonde omgeving bedraagt
in enkele gevallen minder dan 100 meter. De situatie is dus vergelijkbaar
met die van Meppel.
Ook in Hoogeveen is er sprake van overlast door roeken. Bij de gemeente Hoogeveen zijn het afgelopen jaar veel klachten over geluidshinder binnengekomen In sommige gevallen is er sprake van psychische klachten en slaapstoornissen. Verder zorgen uitwerpselen voor overlast. Verder is bij de kolonies in Havelte enige overlast bekend, vooral langs de Veendijk.
De kolonies in de Wijk, Koekange en Ruinerwold bevinden zich op particulier terrein en liggen over het algemeen verder van de bewoonde omgeving. Bij deze roekenkolonies zijn geen of nauwelijks meldingen van overlast bekend. Hetzelfde geldt voor kolonies in Staphorst. De aanwezige kolonies (3 stuks) liggen in het buitengebied. In de gemeente Brederwiede zijn geen roekenkolonies bekend.
Er is een tijd geweest dat de roek een vrij schaarse verschijning was in Nederland. Tussen 1960 en 1980 werden roeken sterk bejaagd en had de roek veel te lijden van chemische bestrijdingsmethoden in de landbouw. Ook de nivellering van het landschap, o.a. veroorzaakt door ruilverkaveling, teeltwisseling, e.d., heeft mogelijk aan de achteruitgang bijgedragen. In het begin van de jaren zestig waren er naar schatting 2000 broedparen in Drenthe aanwezig1. Sinds 1977 bezit de roek de status van beschermde vogel. Door deze maatregel en door de vermindering van het aantal bestrijdingsmiddelen kon het aantal broedparen in de tachtiger en negentiger jaren weer stijgen. Met name begin negentiger jaren zijn de aantallen roeken in Meppel sterk gestegen2.
De belangrijkste vraag is welke factoren hierop van invloed zijn geweest. Hierbij spelen een aantal zaken een mogelijke rol. De huidige overlast van de roek zou te maken kunnen hebben met de gunstige omstandigheden van de lokaties in de stad. Roeken hebben hoge bomen nodig. Binnen Meppel is met name de Uylenborg geschikt vanwege de grote aantallen hoge bomen. Verder kan het ontbreken natuurlijke vijanden, zoals roofvogels, van invloed zijn op de uitbreiding van de roek. Het ontbreken van natuurlijke vijanden, in combinatie met de aanwezige hoge bomen, zou ervoor kunnen zorgen dat roeken ongestoord in steden kunnen broeden.
Een andere mogelijkheid is de verstoring van de nesten in omliggende gemeenten. Volgens een onderzoek van Klemann is er een relatie van de afname van het aantal broedparen in Havelte en de toename van het aantal broedparen in Meppel (Tabel 2). Ook verstoring van de kolonie nabij Olde Staphorst heeft geleid tot een afname van het aantal broedparen. Of er hier ook een relatie is met de toename van de kolonie nabij de Uylenborg is niet bekend.
Tabel 2: overzicht van het aantal broedparen
in ZW-Drenthe
Bron: Klemann, 1998, bewerkt door H.J.
van der Veen
| Plaats |
|
||||
|
|
|||||
|
1993
|
1994
|
1995
|
1996
|
1998
|
|
| Meppel |
368
|
548
|
679
|
715
|
730
|
| De Wijk |
697
|
762
|
744
|
696
|
700
|
| Havelte |
1481
|
967
|
975
|
744
|
*
|
| Nijeveen |
0
|
6
|
42
|
59
|
60
|
| Hoogeveen |
710
|
580
|
415
|
390
|
*
|
| Ruinerwold |
285
|
263
|
277
|
301
|
*
|
| Staphorst |
119
|
163
|
157
|
244
|
*
|
| Steenwijk |
179
|
174
|
157
|
289
|
350
|
Uit tabel 2 blijkt dat het aantal broedparen in Havelte in drie jaar tijd bijna is gehalveerd. In 1993 is in Havelte een particulier bosje nabij Eursinge gekapt, waarin een kolonie roeken aanwezig was. De broedende vogels hebben zich nadien verspreid over meerdere lokaties, waaronder de Veendijk en mogelijk Nijeveen. Daarentegen zijn na 1993 zowel in Meppel, Nijeveen, Staphorst en Steenwijk de aantallen broedparen geleidelijk toegenomen. Aangenomen wordt dat de toename in Meppel en Nijeveen het gevolg is van verstoring van de nesten in Havelte. De verjaagde roekenparen hebben waarschijnlijk hun broedgebied verlegd naar Meppel en Nijeveen. Het is echter onduidelijk waarom de populatie juist in Meppel en Nijeveen is toegenomen en zie kolonies in Ruinerwold gelijk zijn gebleven.
Ook in Steenwijk is een stijging van het aantal broedparen te zien in de periode 1993-1998. Hier werden in 1998 een aantal roekenkolonies verstoord. Dit heeft tot gevolg gehad dat een aantal roekenparen zich verspreid hebben over de stad en nieuwe kolonies hebben gesticht. Het aantal kolonies is inmiddels gestegen van vier naar ongeveer negen. Ook hier breiden de aantallen broedparen per kolonie zich weer uit3. Volgens Bureau Veldkamp houdt de toename van de roek verband met natuurlijke aanwas. De relatief gunstige omstandigheden (wettelijke bescherming) zorgen ervoor dat de roek in NW-Overijssel en ZW-Drenthe in aantallen vooruit is gegaan. De drang tot uitbreiding van broedplaatsen hierbij is een logisch gevolg.
Zowel uit de koloniegegevens van Meppel
en de omliggende gemeenten, als uit de omvang van de roekenoverlast zijn
er een aantal conclusies op te maken.
Sinds enkele jaren kampt Meppel met het roekenprobleem. In 1998 is een eerste aanzet gegeven om de roekenoverlast te verminderen. Een aanvraag voor het verstoren van de twee probleemkolonies werd afgewezen. Het motief voor verstoring (geluidsoverlast schaadt volksgezondheid) werd ongegrond verklaard. Op dit moment is er nog steeds sprake van overlast.
3.2
Beleid omliggende gemeenten
Niet alleen binnen Meppel vormt de roek een probleem. Ook de omliggende gemeenten hebben de afgelopen jaren te maken gehad met roekenoverlast. Hieronder volgt een kort overzicht van het beleid wat de afgelopen jaren door de diverse (oud) gemeenten is gevoerd.
Nijeveen
De voormalige gemeente Nijeveen heeft
in 1997 getracht met kunstvogels de roeken te verjagen. Een eerder voorstel
over het gebruik van vuurpijlen is om praktische redenen niet uitgevoerd.
Het gebruik van kunstvogels heeft niet het gewenste resultaat gegeven.
De kolonie is grotendeels nog intact.
Havelte
De voormalige gemeente Havelte heeft de
afgelopen jaren geen actie ondernomen tegen de roekenkolonies. In deze
plaats zijn een aantal lokaties bekend die door de bevolking als hinderlijk
werd ervaren (Veendijk), maar hiertegen is geen actie ondernomen. Wel is
in 1993 een vergunning verleend voor het rooien van een bossage met daarin
een roekenkolonie. Waarschijnlijk heeft dit geleid tot de overlast binnen
Meppel. Op dit moment kent de gemeente Westerveld geen beleid omtrent de
roekenoverlast.
De Wijk en Ruinerwold
Omdat de aanwezige kolonies op particulier
terrein liggen, kent de gemeente De Wolden geen beleidsplan. Er zijn in
het verleden wel incidenteel acties geweest vanuit de grondeigenaren.
Hoogeveen
Door de overlast van het afgelopen jaar
heeft de gemeente een plan van aanpak gemaakt om roeken te kunnen verjagen.
Een vergunning moet echter nog worden aangevraagd. In het plan van aanpak
worden kunstvogels, bejaging met valimn en het gebruik van alarinpistolen
als te gebruiken maatregelen aangegeven.
Steenwijk
Wat betreft de aangrenzende gebieden in
NW-Overijssel, heeft de gemeente Steenwijk de afgelopen jaren een preventief
beleid gevoerd m.b.t. de roekenoverlast. hier zijn in 1998 een aantal kolonies
systematisch verstoord met behulp van kunstvogels. Deze maatregelen hebben
eerder een negatief dan en positief effect gehad.
Staphorst
De gemeente Staphorst heeft de afgelopen
geen specifieke maatregelen tegen de roek genomen. De reeds bekende kolonies
leveren geen overlast op. Er is geen beleidsplan aanwezig.
Wettelijk kader
De roek is een beschermde vogel en valt
onder de Jachtwet. Hij behoort tot de vogels waarop de jacht het gehele
jaar gesloten is. Bovendien is het opzettelijk verontrusten van 'gevederd
wild', het wegnemen van de nesten en het vernielen van eieren verboden
(artikel 10). De Jachtwet biedt dus niet veel mogelijkheden om de roekenoverlast
te reduceren. Een van de mogelijkheden vormt verstoring van kolonies. De
wettelijke mogelijkheden voor het verlenen van een vergunning tot verstoren
van kolonies worden genoemd in artikel 53 van de Jachtwet. Het verlenen
van een vergunning kan onder de volgende omstandigheden plaatsvinden:
a. in het belang van de volksgezondheid
b. in het belang van de veiligheid van
het luchtverkeer
c. ter voorkoming van belangrijke schade
aan gewassen, vee, bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren
d. ter bescherming van de flora en fauna
Mogelijkheden
Om voor een vergunning in aanmerking te
komen stelt het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij dat moet
worden voldaan aan de volgende voorwaarden:
1. er moet voldaan worden aan de eisen
gesteld in artikel 53 eerste lid van de Jachtwet (a,b,c of d)
2. de aanvraag moet vergezeld worden van
een plan van aanpak, waarin de volgende punten zijn opgenomen:
1.1 een inventarisatie
van roeken in de omgeving
1.2 een kaart met de
lokaties van de roekenkolonies waar vergunning voor wordt aangevraagd
1.3 de methode van
verstoring
1.4 de voorlichting
naar de omgeving
3. de aanvraag moet worden ingediend door
de gemeente, omdat verstoring overlast elders tot gevolg kan hebben.
4. de verstoring moet diervriendelijk
plaatsvinden
5. er moeten alternatieve broedlokaties
in de omgeving aanwezig zijn
6. de aanvraag moet worden ingediend in
samenspraak/samenwerking met de lokale milieu- of vogelbeschermings- organisaties.
Intern
Door de huidige wettelijke bescherming
van de roek is er op dit moment geen reële kans voor het verkrijgen
van een vergunning voor verstoring van de kolonies nabij de Uylenborg en
de Breitnerhof. In plaats daarvan zal de gemeente Meppel dit jaar een aantal
zaken nader uitwerken omtrent het beheer en beleid omtrent de roekenkolonies.
Het gaat hierbij om de volgende items:
Meppel kent naast de huidige kolonies ook een aantal oude roekenkolonies die niet meer als broedlokatie gebruikt worden. Er zal onderzocht moeten worden of deze lokaties nog geschikt zijn en welke maatregelen er genomen moeten worden om deze geschikt te maken. Verder dient er aan totaalbeeld van potentiele broedlokaties binnen Meppel te komen. De geschikte houtopstanden binnen de woonwijken als in het buitengebied zullen in kaart gebracht moeten worden. Bij het maken van een dergelijk overzicht kunnen ook niet gewenste lokaties voor roekenkolonies worden opgenomen. Bovendien zal er bij het ontbreken van specifieke informatie over b.v. voedselgegevens, randvoorwaarden voor vestiging van kolonies e.d. samengewerkt moeten worden met een extern bureau of instantie.
Er zal met de diverse vergunningverlenende instanties overlegt moeten worden welke diervriendelijke mogelijkheden aanwezig zijn om de nesten te verstoren. Op dit moment dit nog onvoldoende duidelijk. Verder is nader onderzoek nodig om de effecten van de diverse maatregelen te kunnen beoordelen. Dit geldt voor ondermeer het verjagen d.m.v. geluidsgolven en de bejaging met valken. De gemeente Hoogeveen wil, als er vergunning wordt verleent, de komende winter met het inzetten van valken de overlast te lijf gaan.
Een belangrijk aspect in de roekenproblematiek is dat de diverse beleidsuitgangspunten op elkaar worden afgestemd. Een nieuwe visie voor het roekenbeleid kan immers gevolgen hebben voor andere beleidsterreinen. Het gaat hierbij om o.a:
De afdeling Openbare Werken is verantwoordelijk voor het kap- en aanplantbeleid. Bij het kapbeleid zal gekeken moeten worden naar de mogelijkheden om hoge bomen bij potentiele en actuele broedlokaties te beschermen tegen voortijdig kappen. Met behulp van de inventarisatiegegevens van geschikte houtopstanden kan dit in kaart worden gebracht. Zo kan voorkomen worden dat deze lokaties door grootschalige onderhoudswerkzaamheden (dunning, vervanging van bomen, e.d.) ongeschikt worden voor de vestiging van roeken. Ook bij de aanvraag van kapvergunningen door particulieren kan als er is van een (potentieel) geschilde roekenlokatie een herplantplicht opgenomen worden.
Bij de aanleg van nieuwe groenelementen en bij renovatie van bestaande groenobjecten kan rekening gehouden worden met roeken, door op deze plaatsen te zorgen voor het aanplanten van hoge bomen waarin deze dieren kunnen nestelen of overnachten. Dit geldt vooral voor de randstedelijke zone en het buitengebied.
Verder zal ook met de afdeling VROM samengewerkt
moeten worden bij de afstemming van ruimtelijk beleid. Bij het uitwerken
van uitbreidingsplannen kan gekeken worden naar o.a.
Dit geldt ondermeer voor de projecten Industrieterrein-Noord fase 2, NAT-Industrieterrein, Berggiersslanden, Danninge Erve en het nog nader uit te werken woongebied nissen Meppel en Nijeveen.
Extern
Behalve interne afstemming van beleid
is het noodzakelijk dat er ook extern wordt samengewerkt bij het uitwerken
van het roekenbeleid. Dit jaar zullen contacten worden gelegd met ondermeer
de lokale natuur- en milieuorganisaties, de landelijke vogelbescherming
en de buurgemeenten van Meppel. Het doel van deze samenwerking is om gezamenlijk
een beleid uit te stippelen voor de aanwezige roekenkolonies. Hiermee wordt
voorkomen dat door de gemeenten afzonderlijk ad-hoc acties worden ondernomen,
waarbij problemen worden verplaatst naar andere gemeenten.
Een belangrijke spil hierbij vormen de diverse vergunningverlenende instanties als het Ministerie van LNV en de Provincie Drenthe. Samen met deze organisaties zal gezocht moeten worden naar oplossingen voor de huidige overlast. Van belang is dat de wettelijke mogelijkheden, de voorwaarden en criteria voor het verlenen van een vergunning duidelijk in beeld worden gebracht, met name waar het gaat om de volksgezondheid. Het verdient bovendien de aanbeveling om vanuit het gemeentebestuur een verzoek bij het Provinciaal Bestuur in te dienen voor het maken van een provinciaal beleid omtrent roekenoverlast in relatie tot de volksgezondheid.
Samenvattend kan gesteld worden dat een goede samenwerking en afstemming moet:
voorkomen dat:
- bewerkstelligen dat:
de oorzaken en gevolgen van het roekenprobleem inzichtelijk worden gemaakt
er een goede interne en externe afstemming en samenwerking plaatsvindt tussen alle betrokken partijen
er bij een eventuele vergunningaanvraag een goed onderbouwd plan gepresenteerd wordt
er wederzijds begrip wordt verkregen voor de huidige roekenproblematiek
er een permanente voorlichting plaatsvindt naar bewoners en belanghebbenden
Dijk, A.J. van & B.L.J. van Os, Vogels van Drenthe, Assen, 1982
Veldkamp, R., Geweldige toename van de Roek in Steenwijk In: Noordwesthoek 25 (1998) 3, p. 78-81
Literatuurlijst